Boqortooyadii Adal

 Boqortooyadii Adal

 Boqortooyadii Adal, oo sidoo kale loo yaqaanay Saldanaddii Adal, waxay ahayd boqortooyo Islaami ah oo ka jirtay Geeska Afrika intii u dhaxaysay qarnigii 15aad ilaa qarnigii 16aad. Boqortooyadan waxay door muhiim ah ka qaadatay fidinta iyo difaaca diinta Islaamka ee gobolka.

Aasaaska iyo Fidinta Islaamka:

Boqortooyada Adal waxaa aasaasay Sabr ad-Din III sanadkii 1415, kadib markii uu ka soo laabtay Yemen si uu u soo celiyo xukunkii aabbihiis Sa'ad ad-Din II. Adal waxay noqotay xarun muhiim ah oo fidinta diinta Islaamka ah, iyadoo xiriir dhow la lahayd boqortooyooyinka Islaamiga ah ee deriska la ahaa iyo ganacsatada Carabta. Caasimadda boqortooyada, Zeila, waxay ahayd magaalo ganacsi oo muhiim ah oo soo jiidatay ganacsato iyo culimo ka kala yimid daafaha dunida Muslimka.

Dagaallada Diinta iyo Xiriirka Caalamiga ah:

Intii lagu jiray xukunka Imaam Axmed Gurey (Ahmed ibn Ibrahim al-Ghazi), Adal waxay bilowday dagaallo waaweyn oo ka dhan ah Boqortooyadii Kiristaanka ahayd ee Itoobiya. Dagaalladan, oo loo yaqaan "Futuh al-Habasha" (Futuxadii Xabashida), waxay ujeedkoodu ahaa fidinta Islaamka iyo difaaca Muslimiinta gobolka. Imaam Axmed wuxuu helay taageero milatari iyo mid siyaasadeed oo ka timid Boqortooyadii Cusmaaniyiinta, taasoo muujinaysa xiriirka dhow ee Adal la lahayd dunida Islaamka ee waagaas.

Dhismaha iyo Horumarinta Diinta:

Adal waxay kaalin weyn ka qaadatay dhismaha masaajid iyo xarumo diimeed oo ku yaal Geeska Afrika, gaar ahaan magaalada Harar, oo noqotay xarun cilmiga diinta Islaamka ah. Harar waxaa lagu yaqaanaa inay leedahay in ka badan 80 masaajid, taasoo muujinaysa sida ay Adal uga go'an tahay fidinta iyo xoojinta diinta Islaamka.

Dhaqaalaha iyo Ganacsiga Islaamiga ah:

Zeila, oo ahayd caasimadda Adal, waxay ahayd deked muhiim ah oo ganacsi, halkaasoo badeecado kala duwan sida dahabka, fool maroodiga, iyo addoomo laga dhoofin jiray, lana keeni jiray alaabooyin ka iman jiray Carabta iyo Bariga Dhexe. Ganacsigan wuxuu xoojin jiray xiriirka Adal la lahayd dunida Islaamka, wuxuuna fududeeyay is-dhaafsiga dhaqanka iyo diinta.

Gabagabo:

Boqortooyada Adal waxay door muhiim ah ka ciyaartay fidinta iyo difaaca diinta Islaamka ee Geeska Afrika. Iyadoo loo marayo dagaallo diimeed, xiriirro caalami ah, iyo horumarinta cilmiga iyo dhaqanka Islaamka, Adal waxay noqotay tiir muhiim ah oo diinta Islaamka ah oo gobolka ka jira.