Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed waxaa loo kala saaraa darajooyin u kala horreeya, kuwaas oo muujinaya nidaamka hogaamineed iyo xilalka kala duwan ee ciidanka. Darajooyinkan waxay la mid yihiin kuwa ka jira nidaamka ciidan ee dalal badan oo dunida ah. Hoos waxaa ku taxan darajooyinka ciidanka Soomaaliya ee la yaqaan:
1. Darajooyinka Saraakiisha Sare (Officer Ranks)
Saraakiisha sare waa kuwa hoggaamiya una taliya cutubyada kala duwan ee ciidanka:
Jeneraal (General)
.Waxaa ku jira heerar sida:
. Sareeye Gaas (General)
. Sareeye Guuto (Lieutenant General)
. Sareeye Guud (Major General)
Gaashaanle Sare (Colonel)
Gaashaanle (Lieutenant Colonel)
Dhamme (Major)
2. Darajooyinka Saraakiisha Dhexe (Junior Officer Ranks)
Saraakiisha dhexe waxay yihiin kuwa hoggaamiya unugyo yar-yar oo ciidan:
. Laba Xidigle (Captain)
. Xidigle (First Lieutenant)
. Dagal-Yahan All (Second Lutenant)
3. Darajooyinka Saraakiil-xigeennada (Non-Commissioned Officer Ranks)
Saraakiil-xigeennada waa kuwa u dhexeeya askarta iyo saraakiisha, waxay fuliyaan awaamiirta saraakiisha sare iyagoo hogaamiya cutubyo yar:
. Gashaanle Dhexe (Warrant Officer)
. Gashaanle Xigeen (Staff Sergeant)
. Alifle (Sergeant)
4. Darajooyinka Askarta (Enlisted Ranks)
Askarta caadiga ah waa kuwa ugu badan ciidanka oo qabta hawlgalada tooska ah:
Dable (Corporal)
Askari (Private)
Darajooyinkan waxay ku saleysan yihiin tababar, waayo-aragnimo, iyo xilal ay ciidanku qabtaan. Nidaamkani waa mid muhiim ah oo xaqiijiya kala dambaynta iyo wada shaqaynta ciidanka.
Darajooyinka Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed iyo nidaamka maamulka ee ciidanka waa mid muhiim ah oo lagu hubiyo kala dambaynta, abaabulka, iyo hufnaanta shaqada ciidanka. Hoos waxaa ku faahfaahsan xog dheeraad ah oo ku saabsan darajooyinka iyo waajibaadka ay mid walba leedahay:
1. Darajooyinka Saraakiisha Sare (Commissioned Officers)
Saraakiisha sare waxay mas'uul ka yihiin go'aan-qaadashada istiraatiijiga ah iyo hoggaaminta guud ee ciidanka:
Sareeye Gaas (General):
Waa darajada ugu sarreysa ee ciidanka.
Mas'uul ka ah maamulka guud ee ciidamada oo dhan.
Waxay hagtaa talisyada sare ee dhammaan qeybaha ciidanka (ciidanka lugta, cirka, iyo badda).
Sareeye Guuto (Lieutenant General):
Waxaa ku xiga Sareeye Gaas.
Waxay maamushaa qaybaha waaweyn ee ciidanka, sida qeybaha gobollada ama hawlgallada istiraatiijiga ah.
Sareeye Guud (Major General):
Waxay ka shaqeysaa qorsheynta iyo fulinta hawlgallada waaweyn.
Waxay xukuntaa cutubyada badan oo ka kooban ciidamada lugta ama qeybo kale oo gaar ah.
Gaashaanle Sare (Colonel):
Mas'uul ka ah hoggaaminta cutubyo waaweyn sida guuto (battalion) ama koox ciidan (regiment).
Gaashaanle (Lieutenant Colonel):
Waxay maamushaa cutubyo ka yar guuto, sida qeyb ka mid ah guutada ama unugyo gaar ah.
Dhamme (Major):
Waxay mas'uul ka tahay tababarada iyo abaabulka cutubyada ciidan ee hoos yimaada.
2. Darajooyinka Saraakiisha Dhexe (Junior Officers)
Saraakiisha dhexe waa kuwa si dhow ula shaqeeya ciidanka, iyagoo hoggaaminaya cutubyada yaryar:
Laba Xidigle (Captain):
Mas'uul ka ah taliska koox ciidan (company).
Waxay xiriir la yeelataa saraakiisha sare iyo askarta si ay u fuliyaan awaamiirta.
Xidigle (First Lieutenant):
Waxay hoggaamisaa kooxo ciidan yar-yar oo gaar ah.
Waxay taageero siisaa Laba Xidigle.
Dagaal-yahan Sare (Second Lieutenant):
Waa darajada ugu hooseysa ee saraakiisha.
Waxay tababar ku qaadataa hoggaaminta cutubyada yaryar.
3. Saraakiil-xigeennada (Non-Commissioned Officers)
Kuwani waa hoggaamiyeyaasha u dhexeeya saraakiisha iyo askarta, waxayna door muhiim ah ka qaataan fulinta hawlgallada:
Gashaanle Dhexe (Warrant Officer):
Mas'uul ka ah tababarada iyo hufnaanta howlgallada.
Waxay xiriir ka dhex abuuraan saraakiisha iyo askarta.
Gashaanle Xigeen (Staff Sergeant):
Waxay xukuntaa koox ciidan yar oo gaar ah.
Waxay tababar siisaa askarta iyo saraakiil cusub.
Alifle (Sergeant):
Waa hoggaamiye ciidan yar oo ka shaqeeya hawlgallada tooska ah.
4. Darajooyinka Askarta (Enlisted Personnel)
Askarta waa laf-dhabarta ciidanka, waxay qabtaan shaqooyinka ugu badan ee hawlgallada iyo difaaca:
Dable (Corporal):
Waxay ka shaqeysaa abaabulka kooxaha yaryar.
Waxay taageertaa Alifle iyo saraakiil kale.
Askari (Private):
Waa darajada ugu hooseysa.
Waxay qabtaan shaqooyinka tooska ah ee hawlgallada ciidan.
Waxay fuliyaan awaamiirta saraakiil-xigeennada iyo saraakiisha.
HABKA KOR U QAADISTA DARAJOOYINKA
Kor u qaadista darajooyinka ciidanka waxaa lagu salaynayaa dhowr arrimood:
Tababar:
Askarta iyo saraakiisha waxay u baahan yihiin in ay dhammaystaan tababaro gaar ah si ay u dalacaan.
Khibrad:
Waayo-aragnimada shaqo ee ciidanka waxay muhiim u tahay dalacsiinta.
Anshax iyo Hufnaan:
Askarta iyo saraakiisha waa in ay muujiyaan anshax wanaagsan iyo hufnaan ku saabsan shaqadooda.
Waqtiga Xilka:
Waqtiga uu qofku ku qaatay darajada hadda uu ku jiro ayaa sidoo kale door muhiim ah ka ciyaara.
QEYBAHA KALE EE CIIDANKA SOOMAALIYA
Ciidanka Soomaaliyeed waxaa ka mid ah:
Ciidanka Lugta (Infantry):
Waa qeybta ugu weyn oo qabata hawlgallada dhulka.
Ciidanka Cirka (Air Force):
Waxay ka shaqeeyaan difaaca hawada iyo taageerada hawlgallada dhulka.
Ciidanka Badda (Navy):
Waxay ka shaqeeyaan ilaalinta badda iyo ka hortagga burcad-badeedda.
Ciidamada Gaarka ah:
Waxaa ka mid ah ciidamada sida Danab, oo si gaar ah loo tababaray.
Tirada ciidanka uu taliyo qof kasta oo leh darajo ciidan waxay ku xiran tahay darajadiisa iyo booska uu ku leeyahay nidaamka maamulka. Hoos waxaa ku faahfaahsan tirada ciidanka uu mid walba xukumi karo iyadoo lagu saleynayo darajooyinka kala duwan:
1. Saraakiisha Sare (Senior Officers)
Sareeye Gaas (General):
Wuxuu xukumi karaa dhammaan ciidanka qaranka ama qeybaha ugu waaweyn, sida talisyada guud ee Ciidanka Xoogga Dalka (ciidanka lugta, cirka, iyo badda).
Ciidanka uu xukumo way kala duwan yihiin, laakiin waxay gaari karaan tobannaan kun oo ciidan ah.
Sareeye Guuto (Lieutenant General):
Wuxuu mas'uul ka yahay hawlgallada guud ee gobol ama qeybo ciidan oo waaweyn.
Waxaa hoos yimaada guutooyin (brigades) iyo cutubyada waaweyn.
Tiro ahaan, wuxuu xukumi karaa kumannaan ciidan ah, tusaale ahaan 10,000–30,000.
Sareeye Guud (Major General):
Wuxuu maamulaa guutooyin waaweyn ama qeybyo gaar ah oo hawlgal ah.
Wuxuu mas'uul ka yahay 3,000–10,000 oo ciidan ah.
Gaashaanle Sare (Colonel):
Wuxuu xukumi karaa guuto ciidan ah (battalion) ama regiment.
Tirada ciidanka uu xukumi karo waxay u dhexeysaa 500–1,500 askari.
2. Saraakiisha Dhexe (Junior Officers)
Gaashaanle (Lieutenant Colonel):
Wuxuu xukumi karaa cutubyo ciidan (battalion) oo ka kooban ilaa 300–800 ciidan.
Dhamme (Major):
Mas'uul ka ah koox ciidan oo kooban, sida company-level units.
Wuxuu xukumi karaa 100–300 ciidan.
Laba Xidigle (Captain):
Wuxuu xukumi karaa koox ciidan (company) oo ka kooban 50–150 askari.
Xidigle (First Lieutenant):
Wuxuu maamulaa cutubyo yaryar oo gaar ah (platoon).
Tirada ciidanka hoos yimaada waxay tahay 30–50 askari.
Dagaal-yahan Sare (Second Lieutenant):
Waa hoggaamiye tababaran oo maamula koox ciidan yar (section).
Wuxuu xukumi karaa 10–30 askari.
3. Saraakiil-xigeennada (Non-Commissioned Officers)
Gashaanle Dhexe (Warrant Officer):
Mas'uul ka ah kooxo yar yar iyo hawlgallada tooska ah ee ciidanka.
Waxay xukumi karaan ilaa 10–20 ciidan ah.
Gashaanle Xigeen (Staff Sergeant):
Waxay maamulaan koox ciidan oo yar, sida 5–15 askari.
Alifle (Sergeant):
Waxay mas'uul ka yihiin 3–10 askari oo ay ku jiraan askarta tababarka ku jirta.
4. Darajooyinka Askarta (Enlisted Personnel)
Dable (Corporal):
Waxay u xilsaaran yihiin koox ciidan oo ka yar 5 askari oo ay hagaan.
Askari (Private):
Ma laha ciidamo hoos yimaada; waxay fuliyaan awaamiirta ku saabsan hawlgallada.
Xusuus: Tirada ciidanka uu qof taliyo waxay sidoo kale ku xiran tahay xaaladda dhabta ah ee ciidanka, sida:
Hawlgalka uu ciidan ku jiro (gobol, dal, ama caalami).
Xoogga iyo qaab-dhismeedka ciidanka Soomaaliyeed ee hadda jira.
Nidaamka gudaha ee talisyada ciidanka.
Comments
Post a Comment