Halyeeyadii Dagaallada Qadiimka ah ee Soomaalida

 Halyeeyadii Dagaallada Qadiimka ah ee Soomaalida

Dagaallada qadiimka ah ee Soomaalida waxay astaan u ahaayeen halgan adag oo ay bulshada Soomaalida kula jireen dhinacyo kala duwan oo ay ka mid ahaayeen difaaca dhulkooda, xoojinta dhaqankooda, iyo ilaalinta madax-bannaanidooda. Halyeeyada Soomaaliyeed ee dagaallada qadiimka ah waxay caan ku ahaayeen hoggaaminta, geesinnimada, iyo awooddooda milatari.

1. Hordhac

• Soomaalidu waxay leedahay taariikh dheer oo dagaallo iyo halgan ku saleysan. Halyeeyada dagaallada waxay kaalin muhiim ah ka qaateen isku duubnaanta bulshada iyo difaaca khayraadka dabiiciga ah ee deegaannadooda.
• Halyeeyadan waxaa lagu xusuustaa geesinimo, xirfad dagaal, iyo karti ay kula wareegeen hoggaanka dagaallada iyo guulihii laga gaaray colaado badan.

2. Asalka Halyeeyada Soomaalida

Halyeeyada Soomaalida ee dagaallada qadiimka ah waxaa la xiriirin karaa saddex qaybood:

1. Halyeeyo Taariikhi ah: Kuwii loo aqoonsaday inay hoggaamiye ka ahaayeen dagaallo waaweyn oo qabiil ama qarannimo ku salaysan.
2. Halyeeyo Sheekooyin Dhaqan ah: Kuwa lagu xusay gabayo, sheekooyin dhaqan ah, iyo suugaanta Soomaalida.
3. Halyeeyo Maamul iyo Difaac ah: Kuwa door weyn ku lahaa ilaalinta nidaamka bulshada iyo difaaca dhulka Soomaalida.

3. Halyeeyo Caan ah oo Soomaaliyeed

1. Axmed Gurey (Axmed Gran)

• Xilligii: Qarnigii 16-aad
• Doorarka: Axmed Gurey wuxuu ahaa hoggaamiye militari oo hogaamiyey ciidamada Boqortooyada Adal dagaallo waaweyn oo ka dhan ahaa Boqortooyada Kiristaanka ee Itoobiya.

 . Guulaha:

• Wuxuu isticmaali jiray farsamooyin casri ah oo uu ka helay xulafada Carabta iyo Turkiga, sida hub casri ah.
• Wuxuu ku guuleystay inuu daciifiyo boqortooyadii Itoobiya oo markaas ahayd awoodda ugu weyn ee gobolka.

2. Sayid Maxamed Cabdulle Xasan

• Xilligii: Qarnigii 19-aad ilaa horraantii qarnigii 20-aad
• Doorarka: Wuxuu ahaa halgamaa Soomaaliyeed oo hogaamiyey daraawiishtii dagaalka ku qaaday gumeystayaasha reer Yurub (Ingiriiska, Talyaaniga, iyo Itoobiya).

. Guulaha:

• Wuxuu dhisay ciidamo awood badan oo daraawiish ah.
• Wuxuu caan ku ahaa gabayadiisa dhiirrigelinta iyo abaabulka bulshadiisa.

3. Imaam Yuusuf Cali Keenadiid

• Xilligii: Qarnigii 19-aad
• Doorarka: Wuxuu ahaa halyeey hogaamiye ka noqday Ismaamulka Hobyo, isagoo ka hortagay faragelinta shisheeye.

. Guulaha:

• Wuxuu dhisay maamulka Hobyo oo xooggan, kana difaacay gumaysiga.
• Wuxuu isku xidhay dhaqanka Soomaalida iyo maamulka dawladnimo.

4. Boqor Osman Yusuf Kenadid

• Xilligii: Qarnigii 19-aad
• Doorarka: Wuxuu hoggaamiye ka ahaa maamulka gobolka Mudug.

. Guulaha:

• Wuxuu ahaa halyey ka hortagay qabsashada gumeystaha ee dhulka Soomaalida.
• Wuxuu dhiirrigeliyey midnimada iyo isku duubnaanta Soomaalida.

5. Aw Barkhadle

• Xilligii: Qarnigii 15-aad
• Doorarka: Aw Barkhadle wuxuu ahaa halyeey diineed iyo bulsho oo muhiim u ahaa ilaalinta diinta Islaamka ee Geeska Afrika.

. Guulaha:

• Wuxuu hoggaamiye ka ahaa bulshada reer Waqooyi, isagoo xallin jiray khilaafaadka qabiil ee bulshada dhexdeeda.
• Wuxuu dhiirrigeliyey nabadda iyo wadajirka.

4. Halyeeyo Sheeko Dhaqan Ah

Sheekooyinka dhaqan-dhaqameedka Soomaalida waxaa lagu xusay halyeeyo badan oo taariikhdooda aan si buuxda loo diiwaangelin, laakiin lagu hayo xasuus buug-gabeed iyo heeso. Kuwaas waxaa ka mid ah:

• Arawelo: Boqorad Soomaaliyeed oo lagu tilmaamo inay ahayd geesi hogaamineed oo bulshada isku xirta.
• Wiilwaal: Halyeey caan ah oo suugaanta Soomaaliyeed ku dhex jira, laguna yaqaannay geesinimo iyo xikmad.

5. Astaamaha Halyeeyada Soomaalida

• Geesinnimo: Waxay ahaayeen dad karti u leh dagaalka iyo ilaalinta bulshada.
• Xikmad iyo Hoggaamin: Waxay lahaayeen awood ay ku mideeyaan dadkooda si ay u difaacaan dhulkooda.
• Dhaqan iyo Suugaan: Halyeeyada Soomaalida waxaa sidoo kale lagu yaqaan dhiirrigelinta bulshada iyaga oo adeegsanaya gabayo iyo hal-ku-dhegyo taariikhi ah.

6. Saamaynta Halyeeyadan

Halyeeyadii dagaallada qadiimka ah waxay saamayn ballaaran ku yeesheen taariikhda Soomaalida, iyagoo dhaxal u reebay:

• Midnimo iyo Isku Duubni: Waxay tusaale u noqdeen sida Soomaalida ay ugu midaysan tahay difaaca danahooda.
• Diinta iyo Dhaqanka: Waxay dhiirrigeliyeen ilaalinta dhaqanka iyo diinta Islaamka ee Soomaalida.
• Gabayo iyo Sheekooyin: Taariikhda halyeeyada ayaa weli ku jirta suugaanta iyo dhaqanka Soomaalida, iyadoo ka turjumaysa qiimihii ay lahaayeen.