Diwaanka Sheekooyinka Qadiimiga ah ee Soomaalida

 Diwaanka Sheekooyinka Qadiimiga ah ee Soomaalida

Sheekooyinka qadiimiga ah ee Soomaalida waa dhaxal aad u qoto dheer oo ka tarjumaya taariikhda, dhaqanka, iyo xikmadda bulshada Soomaaliyeed. Sheekooyinkani waxay soo jireen qarniyo badan, waxaana lagu gudbin jiray jiilba jiil iyada oo la adeegsanayo xasuus iyo hadal. Waxay ka kooban yihiin sheekooyin xikmad leh, halxiraalayaal, gabayo, iyo taariikho la xiriira geesinimo, caqli, iyo garsoor.

1. Noocyada Sheekooyinka Qadiimiga ah

a) Sheekooyin Halxiraale ah

Sheekooyinkan waxay xambaarsan yihiin xikmad iyo waxbarasho. Waxaa la adeegsan jiray si ay carruurta wax uga bartaan nolol-maalmeedka, maskaxdoodana loogu furo.

Tusaale: Sheekada Halxiraalaha Ee Dameerka iyo Dhibicda Biyaha

Waxaa la sheegaa in dameer uu mar ka cabbay tog yar, kadibna uu yidhi:

"Weligay ma cabbin biyo ka macaan kuwaan!"

Hase yeeshee, markii uu mar kale damcay inuu cabbo, wuu arkay in biyihii aanay sidii hore u macaanayn. Wuxuu bilaabay inuu raadiyo sababta. Ugu dambayn, oday xikmad badan leh ayaa u sheegay:

"Macaanida biyuhu waxay ahayd harraadkaaga oo kaa go'ay, ee biyuhu sidii hore ayay yihiin."

Sheekadani waxay carruurta baraysaa in wax badan ay la xiriiraan dareenkooda, halkii ay eedeyn lahayd wax kale.

b) Sheekooyin Geesinimo iyo Halyeeyo

Sheekooyinkan waxay ka sheekaynayaan geesiyaal Soomaaliyeed oo si gaar ah loogu xasuusto taariikhda.

Tusaale: Sheekada Araweelo

Araweelo waa boqorad Soomaaliyeed oo caan ku ahayd hoggaamin adag iyo awood badan. Waxaa la sheegaa inay ahayd qof aad u garaad badan, hoggaan wanaagsan leh, isla markaana ay hoggaamin jirtay guutooyin dagaal oo aad u xoog badan.

Sheekadeedu waxay tilmaamaysaa kaalinta haweenka ee hoggaaminta iyo sida ay u lahaayeen door muhiim ah xilliyadii hore.

c) Sheekooyin Jaceyl iyo Murti

Sheekooyinkan waxay xambaarsan yihiin xigmado la xiriira jaceyl, adkaysi, iyo dulqaad.

Tusaale: Sheekada Daa'uud Iyo Hodan

Daa'uud iyo Hodan waxay ahaayeen laba qof oo si qoto dheer isu jeclaa, balse qoysaskooda ay diideen guurkooda. Waxay sheekadoodu muujinaysaa adkeysiga jacaylka iyo sida ay dadka qaar ugu hurayaan nafahooda si ay ugu midoobaan jaceyl.

d) Sheekooyin Xoolo iyo Dabeecadda Duurjoogta

Waxaa la sheegaa sheekooyin badan oo la xiriira duurjoogta iyo xoolaha la dhaqdo, kuwaasoo lagu cabbirayo xikmad nololeed.

Tusaale: Sheekada Libaaxa Iyo Dabooleeyda

Libaax ayaa mar la saaxiibay Dabooleey (daanyeer), laakiin markuu gaajooday ayuu damcay inuu cuno. Dabooleeydu waxay adeegsaday caqli badan oo ay ku badbaaday, iyadoo tidhi:

"Haddii aad i cunayso, fadlan sug ilaa aan iska soo saaro qalbigeyga, si aanan kugu dhibin markaad cunayso."

Markii Libaaxii sugaayey, Dabooleeydu way carartay. Sheekadan waxay dadka baraa in caqliga laga adeegsado xilliyada adag.

2. Doorka Sheekooyinka Qadiimiga ah ee Bulshada

• Xikmad iyo Barbaarin: Waxaa lagu tababari jiray carruurta si ay wax uga bartaan nolosha.
• Xiriirinta Jiilasha: Sheekooyinkani waxay ahaayeen buundadii isku xireysay jiilasha hore iyo kuwa dambe.
• Madadaalo iyo Hibayn: Waxaa loo adeegsan jiray madadaalo xilliga habeenkii la shiraaco.

Gabagabo

Diwaanka sheekooyinka qadiimiga ah ee Soomaalida waa dhaxal taariikheed oo muhiim ah. Waa in la ilaaliyo oo la dhiirrigeliyo si aanan u lumin hiddaha iyo dhaqanka ay soomaalidu hodanka ku tahay.