Ciidaha Dhaqanka Soomaalida iyo Muhiimadooda

 

Ciidaha Dhaqanka Soomaalida iyo Muhiimadooda

Ciidaha dhaqanka Soomaalida waa xus iyo farxad ku salaysan hidaha, dhaqanka, iyo diinta. Ciidaha waxay xoojiyaan isku-duubnida bulshada, waxayna muhiim u yihiin dib u soo noolaynta dhaqanka iyo farxadda bulshada. Inta badan ciidaha Soomaalida waxay xiriir dhow la leeyihiin diinta Islaamka, inkastoo ay jiraan munaasabado dhaqan oo gaar ah.

 

 

 

1. Ciidaha Diimeed

Dadka Soomaaliyeed oo ah bulsho Muslim ah, waxay si weyn u qadariyaan ciidaha diinta Islaamka, oo ah labada ciideed ee waaweyn:

a. Ciidul Fidriga (Ciid Yar)

• Marka la xuso: Waxaa loo dabaaldegaa dhammaadka bisha barakaysan ee Ramadan, kadib soon bil dhan oo lagu guddo jiro cibaado iyo sabar.

• Hawlaha maalinta ciidda:

Salaadda ciidda oo laga tukado masaajidda iyo goobaha bannaan.

Is-dhaafsiga salaanta iyo farxadda, gaar ahaan ehelka iyo saaxiibada.

U qaybinta sadaqada dadka danyarta ah si loo wada dareemo farxadda ciidda.

• Muhiimada:

Waxay xoojinaysaa cibaadada, midnimada, iyo isu-gurmashada bulshada.

b. Ciidul Adxada (Ciid Weyn)

• Marka la xuso: Waxaa loo dabaaldegaa maalinta tobnaad ee bisha Dulxijjah, xilliga Xajka, iyada oo loo dabbaaldego xusuusta Nabi Ibraahim (CS) iyo qaaliga uu Alle ku amray inuu sameeyo.

• Hawlaha maalinta ciidda:

Salaadda ciidda.

Qalida xoolo (geel, ari, ama lo') si loogu qaybiyo ehelka, deriska, iyo dadka baahan.

Is-booqashada iyo wadaagga farxadda.

• Muhiimada:

Waxay xoojisaa dareenka samafalka, wadaagga, iyo barakada xoolaha.

2. Ciidaha Dhaqanka

Inkasta oo ciidaha diinta Islaamka ay yihiin kuwa ugu muhiimsan, Soomaalida dhaqanka hore waxay lahaayeen ciidaha ku salaysan nolol-maalmeedka miyiga iyo dhaqamada soo jireenka ah.

a. Ciidaha Xoolo-dhaqashada

• Sababta loo xuso: Ciidahan waxay la xiriiraan waqtiyada barwaaqada, sida marka roobab badan oo xoolo ku filan yimaado.

• Hawlaha ciidahaas:

Isugu imaatinka qoysaska iyo qabiillada si loogu damaashaado farxadda roobka iyo barwaaqada.

Tartamada dhaqanka sida ciyaaraha fardaha, gabayada, iyo qoob-ka-cayaarada.

• Muhiimada: Waxay ahayd hab lagu muujiya mahadnaqa iyo isku-xirka bulshada.

b. Ciidaha Aroosyada iyo Xafladaha Qoyska

• Sababta loo xuso: Guurka iyo xafladaha qoyska ayaa laga dhigi jiray munaasabad weyn oo lagu xusayo midnimada qoysaska.

• Hawlaha ciidahaas:

Ciyaaraha dhaqanka sida dhaantada iyo shiribka.

Hadiyado iyo is-dhaafsiga ducada iyo farxadda.

• Muhiimada: Waxay xoojisay xiriirka qoysaska iyo ilaalinta dhaqanka guunka ah.

c. Dabbaaldegga Beeraha

• Sababta loo xuso: Deegaanada beeralayda ah, waxaa jiray xusyo la xiriira goosashada dalagyada.

• Hawlaha ciidahaas:

Isku imaatin lagu mahadceliyo barwaaqada.

Wadaagista dalagyada iyo isu gurmadka bulshada.

• Muhiimada: Waxay dhiirrigelisay iskaashiga bulshada iyo qadarin u haynta degaanka.

3. Astaamaha Ciidaha Soomaalida

Ciidaha dhaqanka Soomaalida waxaa lagu gartaa:

• Isku-soo-bixidda bulshada: Ciiduhu waa waqti dadka isku soo ururaan, waxayna kaalin muhiim ah ku leeyihiin xoojinta xidhiidhka bulshada.
• Cuntada dhaqanka: Munaasabadaha ciidaha waxaa caadi ahaan la kariyaa cunto dhaqameed gaar ah, sida hilibka geela, bariiska, iyo macmacaanka sida xalwada iyo canjeelada.
• Hadiyadaha iyo is-dhaafsiga: Carruurta waxaa loo geyn jiray hadiyado, halka waayeelka laga heli jiray talooyin iyo ducooyin.

4. Muhiimada Ciidaha Dhaqanka Soomaalida

• Xoojinta Diinta iyo Dhaqanka: Ciiduhu waxay isku xiraan diinta Islaamka iyo dhaqanka Soomaalida, iyagoo xoojiya waajibaadka diimeed iyo dhaqanka wanaagsan.
• Farxad iyo Nabad: Ciidaha waxay bulshada u noqdaan waqti farxad leh oo lagu xalliyo khilaafaadka, lana xoojiyo nabadda.
• Barbaarinta Jiilka Cusub: Ciiduhu waxay fursad u yihiin in jiilka cusub lagu baro dhaqanka, diinta, iyo isku-duubnida bulshada.
• Iskaashiga iyo Samafalka: Waxay sare u qaadaan dareenka samafalka iyo in dadka dan-yarta ah la caawiyo.

Gunaanad

Ciidaha Soomaalida, ha noqdaan kuwo diimeed ama dhaqan, waxay muhiimad weyn ku leeyihiin nolosha bulshada. Waxay xoojiyaan wadajirka, farxadda, iyo dhaqanka, iyagoo bulshada siinaya waqti ay ku midoobaan oo ay ku muujiyaan qiyamka wanaagsan ee ay hiddaha iyo diinta ka dhaxleen. Ciiduhu waa waqti lagu mahadnaqo barakada nolosha iyo wadajirka bulshada.