Taariikhda Ciidamada Soomaaliya iyo Awooddoodii Hore

 Taariikhda Ciidamada Soomaaliya iyo Awooddoodii Hore

Ciidamada Soomaaliya waxay leeyihiin taariikh dheer oo la xiriirta xornimada iyo ilaalinta madaxbannaanida dalka. Awooddooda iyo kaalintooda taariikheed waxaa lagu xasuustaa waxqabadyo muhiim ah oo door weyn ku lahaa haykalka qaranka iyo difaaca dalka.

1. Aasaaskii Ciidamada Soomaaliya

Ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed (SNA) waxaa la aasaasay 12-kii Abriil 1960, ka hor inta uusan dalku si rasmi ah u noqon dal madax-bannaan.

Ciidamadan waxay ka dhasheen isdhexgalka ciidan ka kala yimid Talyaaniga iyo Ingiriiska oo markaas ka talinayey qaybo kala duwan oo dalka ah.

2. Awooddii Ciidamada Soomaaliya ee 1960-meeyadii iyo 1970-meeyadii

Tobannaankii sano ee ugu horreeyey xorriyadda, ciidamada Soomaaliya waxay lahaayeen awood xoog leh, waxayna ka mid noqdeen ciidamada ugu tababarka sarreeya ee Bariga Afrika.

Dowladdii dhexe ee Siyaad Barre (1969–1991) waxay xoogga saartay dhismaha iyo qalabaynta ciidamada, iyadoo kaashanaysa waddamo ay ka mid ahaayeen Midowgii Soofiyeeti iyo Shiinaha.

Ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed ayaa gaaray in ka badan 35,000 oo askari, oo si wanaagsan u qalabaysan, kana mid ahaa ciidanka ugu awoodda badan Qaaradda Afrika.

3. Kaalintii Ciidamada Soomaaliya ee Difaaca Qaranka iyo Nabadda

Dagaalkii 1964: Ciidamada Soomaaliya waxay qeyb ka ahaayeen difaaca dalka intii uu socday dagaalkii ay la galeen Itoobiya.

Dagaalkii 1977-78: Soomaaliya waxay adeegsatay ciidamadeeda awood leh si ay u taageeraan sheegashadeeda dhulka Soomaaliyeed ee ku yaalla Itoobiya (Ogaden). Inkastoo guulo bilow ah la gaaray, dagaalka wuu fashilmay markii Itoobiya taageero ka heshay Midowgii Soofiyeeti iyo Cuba.

Ciidamada sidoo kale waxay ka qeyb qaateen ka hortagga burburka gudaha iyo sugidda amniga.

4. Dhismaha Ciidamada Qeybahooda Kala Duwan

Ciidanka Dhulka: Waxay ahaayeen kuwa ugu xoog badan, oo leh baabuurta dagaalka, madaafiicda culus, iyo qalabkii ay ka heleen Soofiyeeti.

Ciidanka Cirka: Soomaaliya waxay lahayd diyaarado dagaal oo casri ah, sida MIG-21 iyo MIG-17, kuwaas oo awood u siinayey inay difaacaan hawada dalka.

Ciidanka Badda: Ciidanka badda waxay lahaayeen doonyo dagaal oo casri ah, oo loogu talagalay ilaalinta xeebaha dhaadheer ee Soomaaliya, gaar ahaan xilliyada burcad-badeedda laga baqayey.

5. Dagaalka Qabow iyo Saameyntiisa

Intii lagu jiray dagaalkii qabow, Soomaaliya waxay ahayd meel istiraatiiji ah, waxayna taageero ka heshay labada dhinac ee iska soo horjeeday (Soofiyeeti iyo reer Galbeed).

Markii uu dagaalka qabow dhammaaday, taageeradii caalamka ee ciidamada Soomaaliya aad ayey hoos ugu dhacday.

6. Burburka Ciidamada iyo Saameyntooda

Burburkii dowladdii dhexe ee 1991 wuxuu si ba’an u saameeyey ciidamada Soomaaliya.

Ciidamadii hore ee dalka waxay noqdeen kuwo kala daatay, qalabkii militeriga iyo hubkiina wuxuu galay gacmo gaar ah, taasoo keentay in kooxo hubaysan ay la wareegaan gobollada.

7. Awooddii Hore ee Ciidamada Soomaaliya

Ciidamadii Soomaaliya waxay awood u lahaayeen inay la tartamaan dalal badan oo Afrikaan ah oo ku saabsan dhismaha ciidanka.

Waxay awood u lahaayeen inay hawlgallo culus ka fuliyaan gudaha iyo dibadda, ayna ilaaliyaan xuduudaha dalka oo dhan.

Taariikhda Soomaaliya waxaa ku xusan in ciidamadu ay ahaayeen tiir muhiim ah oo lagu dhisay qaranka, waxayna door muuqda ka qaateen isku xirka shacabka iyo dowladnimada.

Hadda oo dowladdu ay ku mashquulsan tahay dib-u-dhiska ciidamada, waxaa muhiim ah in laga faa’iideysto taariikhdaas hodanka ah si loo abuuro ciidan casri ah oo xirfado leh.